Program Mehanizma za informisanje učestvovao u dvodnevnoj konferenciji o logorima u BiH

Program Mehanizma za informisanje zajednica pogođenih sukobima (PMI) učestvovao je 30. i 31. maja 2024. u dvodnevnoj međunarodnoj konferenciji o logorima, održanoj u Prijedoru i Sarajevu, u Bosni i Hercegovini (BiH).

Prvi dio konferencije, koji je bio posvećen logorima, odnosno zatočeničkim centrima u BiH, održan je 30. maja u Prijedoru, gdje su zahvaljujući grupi međunarodnih novinara 1992. godine objelodanjene informacije o zatočeničkim centrima, što je podstaklo istrage i dovelo do osnivanja Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju (MKSJ) od strane Vijeća sigurnosti Ujedinjenih naroda u maju 1993. godine. Taj dio konferencije organizovao je Memorijalni centar Sarajevo zajedno sa Udruženjem logoraša Kozarac. Drugi dio konferencije, održan u Sarajevu 31. maja, bio je fokusiran na zločine počinjene u Prijedoru i okolini, ali na poruke u vezi sa budućnošću. Taj dio održan je u zajedničkoj organizaciji Grada Sarajeva i Memorijalnog centra Sarajevo, uz podršku brojnih drugih nacionalnih i međunarodnih subjekata.

Predsjednica Međunarodnog rezidualnog mehanizma za krivične sudove (Mehanizam), sutkinja Graciela Gatti Santana, održala je uvodno izlaganje na otvaranju konferencije u Prijedoru, dok se drugog dana konferencije u Sarajevu obratila video porukom. Ona je tokom izlaganja istakla doprinos MKSJ i Mehanizma u utvrđivanju činjenica o zločinima u Prijedoru, uključujući i one počinjene u zatočeničkim centrima uspostavljenim u toj opšini. Govorila je i o doprinosu ta dva suda u razvoju prava u vezi sa navedenim zločinima.

Pored pravne perspektive, na konferenciji su se mogli čuti i stavovi učesnika iz drugih oblasti, uključujući akademike, zatim novinare koji su izvještavali iz BiH tokom ratnog sukoba, kao i preživjele iz zatočeničkih centara.

Koordinatorka PMI Rada Pejić-Sremac učestvovala kao panelistica tokom oba dana konferencije, fokusirajući se u svojim izlaganjima na važnost sudski utvrđenih činjenica pred MKSJ i Mehanizmom. U tom pogledu, naglasila je da su činjenice i odgovornost u vezi sa zatočeničkim centrima i zločinima počinjenim u Prijedoru i okolini utvrđene u brojnim postupcima pred MKSJ i Mehanizmom, kao i pred Sudom BiH. Gospođa Pejić-Sremac je istakla da temeljno dokumentovani događaji u logorima kao što su Omarska, Trnopolje i Keraterm ne smiju ostati zatvoreni u sudskim arhivama. Umjesto toga, to znanje treba biti dostupno javnosti u regiji bivše Jugoslavije s ciljem omogućavanja dijaloga zasnovanog na činjenicama o prošlosti. Takav dijalog, objasnila je, pomaže društvima da se suoče s prošlošću i krenu naprijed.

Učešće u dvodnevnoj konferenciji o logorima u BiH dio je napora PMI da podrži projekte i događaje koje provode organizacije iz regiona bivše Jugoslavije u vezi sa pitanjima tranzicione pravde i suočavanja s prošlošću.

Cilj rada PMI je da unaprijedi znanje i razumijevanje građana i zajednica u državama nastalim raspadom bivše Jugoslavije o zločinima počinjenim u tom regionu tokom sukoba 1990-ih, na temelju predmeta vođenih pred MKSJ i Mehanizmom. PMI finansijski podržava Evropska unija.